ایسنا:
در حالی که بر اساس پیش‌بینی‌ها در سال ۲۰۲۵ بازار زخم‌پوش‌های نانویی به رقم ۱۱.۲ میلیارد دلار خواهد رسید، برخی از شرکت‌های ایرانی در این حوزه وارد شدند و محصولات نانویی را برای درمان سوختگی‌های حاد، زخم‌های دیابتی حاد، زخم‌های بستر حاد و زخم‌های مزمن به بازار معرفی کرده‌اند.

به گزارش ایسنا، پوست بزرگترین و بیرونی‌ترین عضوی است که کل بدن را پوشانده است، بنابراین مهمترین وظیفه اصلی پوست محافظت از عضلات زیرین، استخوان‌ها، رباط‌ها و اندام‌های داخلی در برابر عوامل زیستی، شیمیایی، مکانیکی و فیزیکی خارجی است؛ علاوه بر این، پوست در ایجاد احساس، تنظیم دما، ایمنی، جلوگیری از اتلاف آب و سنتز ویتامین D۳ نیز نقش دارد.

با این حال، ساختار و عملکردهای انجام شده توسط این اندام می‌تواند تحت تأثیر بریدگی‌ها، سوختگی‌ها، برش‌های جراحی یا بیماری‌هایی مانند دیابت قرار گیرد، بنابراین بعد از به خطر افتادن ساختار پوست، باید ساختار و عملکردهای آن در اسرع وقت برای اطمینان از هموستاز بدن دوباره احیا شود.

برای رسیدن به این هدف فرایند ترمیم زخم تقریبا بلافاصله پس از آسیب دیدگی پوستی آغاز می‌شود تا از خطر آلودگی باکتریایی جلوگیری شود.

معمولا پس از بروز این نوع آلودگی زخم‌های غیر قابل بهبود اتفاق می‌افتند و از سوی دیگر عفونت‌های پوستی بافت نرم شایع‌ترین انواع عفونت‌ها هستند و تقریبا هر ساله در امریکا ۱۴ میلیون نفر را مبتلا می‌کنند. بسته به علت و شدت حمله میکروبی، می‌توانند باعث عفونت‌های جزئی سطحی و یا تهدیدکننده زندگی باشند.

فناوری نانو یک زمینه نوظهور است که در بسیاری از برنامه‌های زیست پزشکی برای جلوگیری از بیماری‌های مختلف استفاده می‌شود. فناوری نانو شاخه‌ای از فناوری است که ماده را در مقیاس مولکولی یا سطح اتمی دستکاری می‌کند و آن دسته از موادی که اندازه مولکولی آنها از یک تا ۱۰۰ نانومتر است، به عنوان نانو تعریف می‌شوند.

خصوصیات مکانیکی، حرارتی و کاتالیزوری مواد نانو به راحتی و با افزایش یا کاهش نسبت سطح به حجم تغییر می‌کند و این ویژگی‌های جدید امکان استفاده از مواد نانو را در بسیاری از زمینه‌های زیستی فراهم می‌کند.

در نانوپزشکی از فناوری نانو در کاربردهای پزشکی استفاده می‌شود مانند توسعه داروهای جدید و سیستم‌های دارورسانی مؤثرتر، ایجاد حسگرهای زیستی نانو الکترونیکی و تصویربرداری درون‌ تنی.

با توسعه این فناوری پیش‌بینی می‌شود که بازار پانسمان‌ زخم‌ تا سال ۲۰۲۵ از ۷ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ به رقم ۱۱.۲ میلیارد دلار برسد. رشد این بازار  عمدتا ناشی از افزایش تصادفات جاده‌ای، افزایش بروز زخم‌های مزمن، جراحی و زخم‌های ترومایی، میزان بالای سزارین در زنان مسن، افزایش بروز آسیب‌های سوختگی و پیشرفت‌های فناوری در پانسمان زخم است.

جزئیاتی از بازار زخم‌پوش‌ها

در سال ۲۰۱۹ امریکای شمالی بیشترین سهم از بازار زخم‌پوش‌ها را به خود اختصاص داده است و انتظار می‌رود این روند تا سال ۲۰۲۵ ادامه یابد. افزایش جمعیت سالمندان، افزایش شیوع زخم‌های مزمن، افزایش هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی و حضور بازیگران اصلی بازار زخم‌پوش‌ در این ناحیه باعث شده است سهم عمده‌ امریکای شمالی را در بازار جهانی زخم‌پوش‌ها شاهد باشیم.

کشورهای امریکا، انگلستان، سوئد، دانمارک از بازیگران برجسته بازار زخم پوش‌ها هستند و این کشورها برای افزایش سهم بیشتر خود در بازار پانسمان زخم روی راه اندازی خط تولید و خرید محصول تمرکز دارند.

درمان‌های فعلی زخم‌های مزمن

درمان فعلی زخم‌های مزمن، به علت زخم بستگی دارد. در همه موارد تمیز کردن کافی و زدودن زخم، کنترل عفونت‌های احتمالی و استفاده از پانسمان‌ زخم مورد نیاز است.

درمان‌های NHPU شامل پانسمان‌هایی است که ترمیم زخم را تسریع کرده و فشار بافت را تسکین می‌دهند، با این حال DFU ها و VU روی پانسمان که محیط مرطوب را برای بهبود زخم و فشرده‌سازی حفظ می‌کند، تمرکز می‌کنند.

پانسمان‌های پیشرفته که عامل ضد میکروبی آزاد می‌کنند، مانند ید یا نقره در کاهش بار باکتریایی در محل زخم مؤثر هستند.

پپتیدهای ضد میکروبی قادر به کنترل التهاب و عفونت باکتریایی هستند و به عنوان پپتیدهای ترمیم کننده زخم عمل می‌کنند. این خصوصیات در فرمولاسیون‌های موضعی جدید برای درمان زخم‌های مزمن بسیار مطلوب هستند.

روش‌های درمانی فعلی برای درمان زخم‌های مزمن به منظور پوشش زخم، محافظت در برابر عفونــت با کتریایی، از بین بردن بافت مرده، ایجاد رطوبت و جذب مایعات اضافه در موضع زخم است.

پلتفرم‌های فناوری نانو به دلیل ویژگی‌هایی که دارند، امیدواری‌ها و مزایای جدیدی را در این زمینه نشان داده‌اند. پیشرفت‌های اخیر در فناوری نانو زمینه‌های جدیدی را در کاربردهای دارویی فراهم کرده است که امکان انتقال مولکول‌های زیستی مانند RNA /DNA یا ۱۳GF را فراهم می‌کند که می‌توانند در ترمیم مزمن زخم استفاده شوند.

اندازه کوچک و خصوصیات فیزیکوشیمیایی آنها باعث رهش داخل سلولی این مولکول‌های زیستی یا داروها می‌شود، از این عوامل در برابر تخریب محافظت می‌کند و نفوذ دارو را بــه داخل زخم افزایش می‌دهد.

در واقع این سیستم نیمه عمر عوامل دارویی را افزایش و تعداد دفعات استفاده و هزینه‌ها را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، کپسوله کردن داروها و بیومولکول‌ها در داخل نانو حامل‌ها، پروفیل‌های مختلف رهاسازی دارو را امکان پذیر می‌کند که می‌تواند با نیازهای ترمیم زخم مطابقت داشته باشد.

بومی‌سازی زخم پوش‌های نانویی

*باند پانسمان ضدباکتری: این پانسمان که در سال ۸۱ به تولید انبوه رسید، حاوی نانو ذرات نقره با خاصیت ضدباکتری است. فرایند بهبود زخم‌ها توسط عفونت‌های باکتریایی به تأخیر می‌افتد، از این رو پیشگیری و درمان عفونت بخش مهمی از بهبود زخم به شمار می‌رود.

از باند پانسمان حاوی نانوذرات نقره، جهت پانسمان زخم با ایجاد خاصیت ضد باکتری استفاده می‌شود.

این گاز به دلیل خاصیت ضد باکتری قوی نانو ذرات نقره به منظور کنترل عفونت در محل سوختگی و زخم کاربرد دارد و با آزادسازی آهسته یون نقره اثرات ضد میکروبی و ضد التهابی خود را اعمال می‌کند.

این باند پانسمان ضد باکتری در درمان سوختگی‌های حاد، زخم‌های دیابتی حاد، زخم‌های بستر حاد و  زخم‌های مزمن کاربرد دارد؛ چرا که این محصول از خصوصیاتی چون دارا بودن نانوذرات نقره با اندازه زیر ۱۰۰ نانومتر و فعالیت ضدباکتری علیه دو باکتری ایکولای و استافیلوکوک اورئوس است.

*پد جاذب خون و آب حاوی نانو دندریمر: این محصول در سال ۸۱ به تولید رسید و به منظور تسهیل در بهبود زخم، پیشگیری از عفونت، جلوگیری از خونریزی و حفظ رطوبت زخم و حفاظت از ناحیه آسیب دیده در برابر صدمات مکانیکی مانند ضربه یا خراش در این فرایند مواد شوینده و ضدعفونی کننده به همراه چسب زخم، پنبه و گاز استریل و پد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پد لایه‌هایی از پنبه، گاز و یا پارچ‌های دیگر است که قدرت جذب ترشحات را دارد و اغلب در معرض عوامل بیماری‌زا و میکروبی است. از این رو استفاده از یک وسیله جایگزین که مشکلات میکروبی و عفونی برای مصرف کنندگان ایجاد نکند، یکی از ضرورت‌های حوزه پزشکی است. با اصلاح ساختار این پدها با استفاده از درختسان‌ها که نوعی مولکول نانومقیاس و دارای ساختار متقارن، همگن و کروی سه بعدی هستند، راندمان پدهای پزشکی در جذب خون، ایجاد خاصیت ضدمیکروبی، استحکام و جذب رطوبت افزایش پیدا می‌کند.

تولیدات نانویی زخم‌پوش‌ها در دنیا

پانسمان‌های هیدروکلوئید دارای ساختار دو طرفه است که لایه داخلی آن ژلاتین، پکتین، کربوکسی متیل سلولز، الاستومرها و لایه بیرونی آن یک لایه ضد آب است و برای درمان زخم‌های دیابتی کاربرد دارد.

این زخم پوش بدون درد از زخم برداشته می‌شود، ضمن آنکه رطوبت زخم را حفظ خواهد کرد.

پانسمان هیدروژل نیز برای درمان زخم‌های مزمن خشک، زخم با بافت نکروزی، زخم متوسط یا عمیق، زخم‌های بستر و سایشی استفاده می‌شود.

فوم نیز نوع دیگری از زخم پوش است که در درمان زخم‌های بستر، سایشی و سوختگی نوع ۲ کاربرد دارد.

به طور کلی در سال‌های اخیر انقلاب فناوری نانو بر تمام زمینه‌های زندگی بشر تأثیر گذاشته است. در زمینه پانسمان زخم‌ها، مواد نانو ابعاد، نقش ویژه‌ای در چندین زمینه مختلف دارند.

خصوصیت مهم نسبت سطح به حجم زیاد مواد نانو، تعامل بسیار خوب با ترکیبات مهم در محیط زخم را امکان‌پذیر می‌کند. سلول‌های میزبان به طور طبیعی با ماتریکس خارج سلولی (ECM) تعامل دارند که توسط مواد در مقیاس نانو بهتر می‌توانند تقلید شوند.

پانسمان‌های زخم باید دارای اندازه منافذ مناسب باشند تا امکان پخش مناسب آب و گازها فراهم شود.

بخش مهم عملکرد پانسمان‌های زخم جلوگیری از عفونت و تخریب سلول‌های میکروبی است که موفق به نفوذ به زخم شده‌اند. همچنین فعالیت ضدمیکروبی، ذاتی مواد نانو کاملا شناخته شده است. انتقال سلول‌های زنده به محل زخم راهی جدید برای مهندسی بافت و پزشکی ترمیمی است.

بدون شک نانوپزشکی نقش مهمی در طراحی و ساخت پانسمان‌های زخم حاوی سلول‌های زنده خواهد داشت. با این حال، هزینه تولید و قیمت نهایی، یک عامل غیر قابل انکار در پانسمان زخم‌های تجاری است.

پیشرفت در تولید محصولات نانو در مقیاس بزرگ، تحت تأثیر طیف گسترده‌ای از کاربردهای مدرن صنعتی، ادامه خواهد یافت و انتظار می‌رود که باعث تولید پانسمان‌های اقتصادی و با کیفیت بالا شود.